ಕೀರ್ತಿಮುಖ ( ಮಾಯ ಮೂರ್ತಿ )
(ಸಂಸ್ಕೃತ: कीर्तिमुख ,kīrtimukha, kīrttimukha, "ಅದ್ಭುತ ಮುಖ" ಎಂದು ಭಾಷಾಂತರಿಸುವ ಬಹುವ್ರೀಹಿ ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ) ಎಂಬುದು ನುಂಗುವ ಉಗ್ರ ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ಮುಖದ ಹೆಸರು, ಇದು ಬೃಹತ್ ಕೋರೆಹಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ, ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡ ಜನಪದದಲ್ಲಿ ಮಾಯ ಮೂರ್ತಿ ಎಂತಲೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಇತರ ಹಿಂದೂ ಪೌರಾಣಿಕ ಜೀವಿಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಕರ ಸಮುದ್ರ-ದೈತ್ಯಾಕಾರದ, ಕೀರ್ತಿಮುಖವು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ, ಇದು ರುದ್ರ ಸಂಹಿತೆಯ ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಶಿವ ಪುರಾಣ - ಯುದ್ಧ ಖಂಡದ ದಂತಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಲವಾಗಿದೆ.
1 . ಕೀರ್ತಿಮುಖ ಅಥವಾ ವಾಸ್ತು ದೇವತೆಯ ಮೂಲದ ಮೊದಲ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆ:- ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಭಗವಾನ್ ಶಿವಶಂಕರನು ಅಂಧಕಾಸುರನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸನೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಶಂಕರನ ಕೋಪದಿಂದಾಗಿ, ಅವನ ಹಣೆಯಿಂದ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದ ಬಿಳಿ ಹನಿಯಿಂದ ಭಯಾನಕ ಆಕೃತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅಂಧಕಾಸುರನ ಸೈನಿಕರ ರಕ್ತಪಾನ ಮಾಡಿದನು ಎಷ್ಟು ರಕ್ತ ಕುಡಿದರೂ ಆ ಮನುಷ್ಯನ ಕೋಪ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ, ಅದರಿಂದ ಅವನು ಶಿವನನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಉತ್ಸುಕನಾದನು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಹಾದೇವ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ದೇವರುಗಳು ಅವನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗುವಂತೆ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ದೇವರುಗಳು ಅದನ ದೇಹದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಭಗವಾನ್ ಶಂಕರನ ಭಾಗವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ದೇವರುಗಳು ಅವನನ್ನು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತು ಪುರುಷ ಅಥವಾ ವಾಸ್ತು ದೇವತಾ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅಂದಿನಿಂದ ಭಯಾನಕ ಆಕೃತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ವಾಸ್ತು ಪುರುಷ ಅಥವಾ ವಾಸ್ತು ದೇವತಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಮನೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಮನೆ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲು ಎಲ್ಲಾ ದೇವತೆಗಳು ಸೇರಿ ಕೀರ್ತಿಮುಖ ಅಥವಾ ವಾಸ್ತು ದೇವತೆಗೆ ವರವನ್ನು ನೀಡಿದರು.
2. ಕೀರ್ತಿಮುಖ ಅಥವಾ ವಾಸ್ತು ದೇವತಾ ಮೂಲದ ಎರಡನೆಯ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆ
ಜಲಂಧರ ಎಂಬ ಮಹಾಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ರಾಕ್ಷಸನು ಇದ್ದನು .ಅವನು ತನ್ನ ತಪಸ್ಸಿನ ಬಲದಿಂದ ಬ್ರಹ್ಮ ನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಿ ಅನೇಕ ವರಗಳನ್ನು ಪಡೆದನು. ತನಗಾಗಿ ಒಂದು ಭಾವ ಭವನವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ರಾಕ್ಷಸ ಸೈನ್ಯವನ್ನೂ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ. ಅದರ ಶಕ್ತಿ ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು, ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅಹಂಕಾರವೂ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಅವನು ಪ್ರತಿದಿನ ಸಾಯಂಕಾಲ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಗಾಗಿ ಆ ರಥದಲ್ಲಿ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನು ಆದ್ದರಿಂದ ಇಡೀ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿನಾಶವುಂಟಾಯಿತು. ಋಷಿಮುನಿಗಳು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬದುಕುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾಯಿತು. ಜನ ಕಣ್ಣೀರು ಸುರಿಸುತ್ತಾ ಏಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಂತೆಯೇ, ಎಂದಿನಂತೆ, ಒಮ್ಮೆ ಜಲಂಧರನು ರಥದ ಮೇಲೆ ತಿರುಗುತ್ತಿದ್ದನು, ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ಸುಂದರವಾದ ಪರಿಮಳವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದನು. ಇದರಿಂದ ಅವನು ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತನಾದನು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಲೂ ಆ ಪರಿಮಳದ ಮೂಲವನ್ನು ಹುಡುಕಲಾರಂಭಿಸಿದನು. ಆಗ ಅವನು ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಸುಂದರ ಮಹಿಳೆ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದನ್ನು ನೋಡಿದನು. ಅವಳ ಆದಿತ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ನೋಡಿ, ಜಲಂಧರ್ ಅದ್ಭುತವೆನಿಸಿ , ಈ ಸೌಂದರ್ಯದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಎನೆಲ್ಲಾ ಸೌಂದರ್ಯವಿದೆ ಹೇ ಮಹಿಳೆ ನೀನು ಯಾರು,ಎಂದು ಕೇಳಿದನು .ಅವಳು ನಾನು ಜಗಜ್ಜನನಿ ಭಗವತಿ ಪಾರ್ವತಿ ಎಂದು ಹೇಳಿದಳು
ಪಾರ್ವತಿಯ ಸೌಂದರ್ಯದ ಹೊಗಳಿಕೆಯನ್ನು ತಿಳಿದ ಜಲಂಧರ ರಾಕ್ಷಸನು ಪಾರ್ವತಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲು ರಾಹುವನ್ನು ತನ್ನ ದೂತನಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಿದನು. ರಾಹು ಕೈಲಾಸಕ್ಕೆ ಹೋದನು ಮತ್ತು ಅವನು ಜಲಂಧರನಿಗಾಗಿ ಪಾರ್ವತಿಯನ್ನು ಬೇಡಿಕೊಂಡನು. ಇದರಿಂದ ಸಂತಾಪಗೊಂಡ ಶಿವ ಶಂಕರನು ತನ್ನ ಹಣಿಗಣ್ಣಿನಿಂದ ಸಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಆ ಭಯಾನಕ ಆಕೃತಿಯ ರಾಕ್ಷಸನ ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ರೂಪವನ್ನು ನೋಡಿದ ರಾಹುವು ಗರ್ಭಗಳಿತನಾಗಿ ಶಿವನ ಪಾದಗಳ ಮೇಲೆ ಉರುಳಿದನು. ಭೋಲೇನಾಥನು ದೂತನಾದ ರಾಹುವನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿದನು ಮತ್ತು ರಾಹು ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಬಂದಾಗ, ಮಹಾದೇವನು ಮತ್ತೆ ಧ್ಯಾನ ದಲ್ಲಿ ಲೀನ ನಾದನು ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಆ ಭಯಾನಕ ರಾಕ್ಷಸನ ಹಸಿವು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರು ಭೋಲೆನಾಥ್ ಅವರನ್ನು ಕೇಳಿದರು, ನಾನು ಏನು ತಿನ್ನಬೇಕು? ಧ್ಯಾನಮಗ್ನನಾಗಿದ್ದ ಮಹಾದೇವನು “ನೀನೇ ತಿನ್ನು” ಎಂದನು. ದೇವಾಧಿದೇವ ಮಹಾದೇವನ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದ ರಾಕ್ಷಸನು ತನ್ನ ಪಾದಗಳಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಕೈಗಳನ್ನು ತಿಂದು ಮುಗಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ತಿಂದ ನಂತರ ಅವನ ತಲೆ ಮಾತ್ರ ಉಳಿಯಿತು. ಆದರೂ ಅವನ ಹಸಿವು ನೀಗಲಿಲ್ಲ. ಮಹಾದೇವನ ತನ್ನ ಧ್ಯಾನದ ನಂತರ, ರಾಕ್ಷಸನ ತಲೆಯನ್ನು ಉಳಿದದ್ದನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೋಡಿದನು. ಭೋಲೇನಾಥನು ಆ ರಾಕ್ಷಸನ ಆಜ್ಞಾಪಾಲನೆಗೆ ಬಹಳ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟನು. ಆ ತಲೆಗೆ ಕೀರ್ತಿಮುಖ ಎಂದು ಹೆಸರಿಟ್ಟನು ಮನುಷ್ಯನ ಪಾಪವು ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಎಂದಿಗೂ ಮುಗಿಯದ ವಿಷಯ. ಭಕ್ತರ ಪಾಪಗಳನ್ನು ಭಕ್ಷಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ದೇವರು ಕೀರ್ತಿಮುಖನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟನು.
ಪಂಢರಪುರದ ವಿಠ್ಠಲನಾಗಲಿ, ಕೊಲ್ಹಾಪುರದ ಅಂಬಾಬಾಯಿಯಾಗಲಿ, ತುಳಜಾಪುರದ ಭವಾನಿಯಾಗಲಿ, ತಿರುಪತಿ ವೆಂಕಟೇ ಶನಾಗಲಿ,ಅನಂತ ಪದ್ಮನಾಭನಾಗಲಿ ಭಾರತದ ಸಮಸ್ತ ದೇವರುಗಳ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯಗಳ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಕಮಾನು ಅಥವಾ ಕಮಾನಿನ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಹರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆ ಕಮಾನಿನ ಮೇಲೆ ವಿಧೇಯ ಕೀರ್ತಿಮುಖ ಕುಳಿತಿದ್ದಾನೆ. ದೇವರುಗಳ ಮೇಲೂ. ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಬರುವ ಭಕ್ತರ ಪಾಪಗಳು ನುಂಗಲು ಅನುವು ಮಾಡಿ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ . ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕೆಟ್ಟ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಬರುವವರು ಈ ಭಯಾನಕ ಆಕೃತಿಯಿಂದ ಭಯಭೀತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಪಾಪಗಳನ್ನು ಮಾಡುವ ಮನುಷ್ಯನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಂಬಿಕೆ. ಆದುದರಿಂದ ಕೀರ್ತಿಮುಖ ಇನ್ನೂ ತಿನ್ನುವಷ್ಟು ಸಿಗುತ್ತಲೇ ಇದೆ.
No comments:
Post a Comment