Pashupati Ashtakam ಶ್ರೀ ಪಶುಪತ್ಯಷ್ಟಕಂ श्री पशुपत्यष्टकम्

                 अथ श्री पृथ्वीपति सूरी विरचित
                  श्री पशुपत्यष्टकम् (अर्थ सहित)

श्री गुरुभ्यो नमः हरी: ॐ 
अथ ध्यानं
ध्यायेन्नित्यं महेशं रजतगिरिनिभं चारुचन्द्रावतंसं रत्नाकल्पोज्ज्वलाङ्गं परशुमृगवराभीतिहस्तं प्रसन्नम् ।
पद्मासीनं समन्तात्स्तुतममरगणैर्व्याघ्रकृत्तिं वसानंविश्वाद्यं विश्वबीजं निखिलभयहरं पञ्चवक्त्रं त्रिनेत्रम् ॥

॥ अथ स्तोत्रम् ॥
पशुपतीन्दुपतिं धरणीपतिं भुजगलोकपतिं च सतीपतिम् ।प्रणतभक्तजनार्तिहरं परं भजत रे मनुजा गिरिजापतिम् ॥ १॥
अर्थ- अरे मनुष्यों! जो समस्त प्राणियों, स्वर्ग, पृथ्वी और नागलोक के पति हैं, दक्षकन्या सती के स्वामी हैं, शरणागत प्राणियों और भक्त जनों की पीड़ा दूर करने वाले हैं, उन परमपुरुष पार्वती वल्लभ शंकर जी को भजो॥ 1॥ 
ಅರ್ಥ- ಹೇ ಮಾನವರೇ! ಸಕಲ ಜೀವರಾಶಿಗಳಿಗೂ, ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೂ, ಭೂಮಿಗೂ, ನಾಗಲೋಕಕ್ಕೂ ಪತಿಯೂ, ದಕ್ಷಕನ್ಯಾ ಸತಿಯ ಒಡೆಯನೂ, ಶರಣಾದ ಜೀವಿಗಳ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ನೋವನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸುವವನೂ ಆದ ಆ ಪರಮಪುರುಷ ಪಾರ್ವತಿ ವಲ್ಲಭಶಂಕರನನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿ. .|| 1॥

न जनको जननी न च सोदरो न तनयो न च भूरिबलं कुलम् ।अवति कोऽपि न कालवशं गतं भजत रे मनुजा गिरिजापतिम् ॥ २॥
अर्थ- ऐ मनुष्यों! काल के वश में पड़े हुये जीव को पिता, माता, भाई, बेटा, अत्यंत बल और कुल - इनमें से कोई भी नहीं बचा सकता, इसलिए तुम गिरिजापति को भजो॥2॥ 
ಅರ್ಥ- ಓ ಮಾನವರೇ! ತಂದೆ, ತಾಯಿ, ಸಹೋದರ, ಮಗ, ದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ - ಇವರಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಕಾಲದ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರುವ ಜೀವವನ್ನು ಉಳಿಸಲಾರರು, ಆದ್ದರಿಂದ ನೀವು ಗಿರಿಜಾಪತಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಬೇಕು.|| 2 ||

मुरजडिण्डिमवाद्यविलक्षणं मधुरपञ्चमनादविशारदम् ।प्रमथभूतगणैरपि सेवितं भजत रे मनुजा गिरिजापतिम् ॥ ३॥
अर्थ- रे मनुष्यों! जो मृदंग और डमरू बजाने में निपुण हैं, मधुर पंचम स्वर के गायन में कुशल हैं, प्रथम और भूतगण जिनकी सेवा में रहते हैं, उन गिरिजापति को भजो॥3॥
ಅರ್ಥ- ಓ ಮಾನವರೇ! ಮೃದಂಗ ಮತ್ತು ಡಮರು ನುಡಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ನಿಪುಣರು, ಸುಶ್ರಾವ್ಯವಾದ ಪಂಚಮ ಸ್ವರವನ್ನು ಹಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ನಿಪುಣರು, ಯಾರ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮಗಣರು ಮತ್ತು ಪ್ರೇತಗಳು ಇರುತ್ತಾರೋ  ಅಂಥ ಗಿರಿಜಾಪತಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸು, ॥3॥

शरणदं सुखदं शरणान्वितं शिव शिवेति शिवेति नतं नृणाम् ।अभयदं करुणावरुणालयं भजत रे मनुजा गिरिजापतिम् ॥ ४॥
अर्थ- हे मनुष्यों ! 'शिव !, शिव !, शिव !' कहकर मनुष्य जिनको प्रणाम करते हैं, जो शरणागतों को शरण, सुख और अभय देने वाले हैं, उन दयासागर गिरिजापति का भजन करो॥4॥
ಅರ್ಥ- ಓ ಮಾನವರೇ! 'ಶಿವ!, ಶಿವ!, ಶಿವ!' ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾ, ಮಾನವರು ನಮಸ್ಕರಿಸುವ ದಯಾಮಯವಾದ ಗಿರಿಜಾಪತಿಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸಿ, ಯಾರು ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಾರೋ ಅವರಿಗೆ ಆಶ್ರಯವನ್ನು, ಸಂತೋಷವನ್ನು ಮತ್ತು ನಿರ್ಭಯವನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ.॥4॥

नरशिरोरचितं मणिकुण्डलं भुजगहारमुदं वृषभध्वजम् ।चितिरजोधवलीकृतविग्रहं भजत रे मनुजा गिरिजापतिम् ॥ ५॥
अर्थ- अरे मनुष्यों! जो नरमुंडरूपी मणियों का कुंडल और साँपों का हार पहनते हैं, जिनका शरीर चीता की धूलि से धूसर है, उन वृषभध्वज गिरिजापति को भजो॥5॥ 
ಅರ್ಥ- ಹೇ ಮಾನವರೇ! ವ್ಯಾಘ್ರ ಚರ್ಮದ ಧೂಳಿನಿಂದ ಬೂದು ಬಣ್ಣ ಹೊಂದಿರುವ ನರ ಬುರುಡೆಗಳಂತಿರುವ ಮುತ್ತಿನ ಕುಂಡಲಗಳ ಧರಿಸಿದ ಮತ್ತು ಹಾವಿನ ಹಾರವನ್ನು ಧರಿಸಿರುವ ವೃಷಭಧ್ವಜ ಗಿರಿಜಾಪತಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸು. ||5||

मखविनाशकरं शशिशेखरं सततमध्वरभाजिफलप्रदम् ।प्रलयदग्धसुरासुरमानवं भजत रे मनुजा गिरिजापतिम् ॥ ६॥
अर्थ- अरे मनुष्यों! जिन्होने दक्ष यज्ञ का विध्वंश किया था, जिनके मस्तक पर चंद्रमा सुशोभित है, जो यज्ञ करने वालों को सदा ही फल देने वाले हैं और जो प्रलय की अग्नि में देवता, दानव और मानवों को दग्ध करने वाले हैं, उन गिरिजापति को भजो॥6॥
ಅರ್ಥ- ಹೇ ಮಾನವರೇ! ದಕ್ಷಯಜ್ಞವನ್ನು ಧ್ವಂಸ ಮಾಡಿದ, ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ, ಯಾಗವನ್ನು ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಶುಭ ಫಲವನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳನ್ನು, ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಮತ್ತು ಮಾನವರನ್ನು ಪ್ರಲಯಾಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಭಸ್ಮ ಮಾಡುವ ಗಿರಿಜಾಪತಿಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸು. ||6||

मदमपास्य चिरं हृदि संस्थितं मरणजन्मजराभयपीडितम् ।
जगदुदीक्ष्य समीपभयाकुलं भजत रे मनुजा गिरिजापतिम् ॥ ७॥
अर्थ- अरे मनुष्यों! जगत को जन्म, जरा और मरण के भय से पीड़ित, सामने उपस्थित भय से व्याकुल देखकर बहुत दिनों से हृदय में संचित मद का त्याग कर उन गिरिजापति को भजो॥7॥
ಅರ್ಥ- ಹೇ ಮಾನವರೇ! ಹುಟ್ಟು, ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ ಮತ್ತು ಮರಣದ ಭಯದಿಂದ ನರಳುತ್ತಿರುವ ಜಗತ್ತನ್ನು ನೋಡಿ,  ಮುಂದೆ ಇರುವ ಭಯದಿಂದ ತೊಂದರೆಗೀಡಾಗುತ್ತಾ, ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಕೂಡಿದ ಕೋಪವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಆ ಗಿರಿಜಾಪತಿಯನ್ನು ಆರಾಧಿಸು.॥7॥

हरिविरञ्चिसुराधिपपूजितं यमजनेशधनेशनमस्कृतम् ।
त्रिनयनं भुवनत्रितयाधिपं भजत रे मनुजा गिरिजापतिम् ॥ ८॥
अर्थ- अरे मनुष्यों, विष्णु, ब्रह्मा और इंद्र जिनकी पुजा करते हैं, यम और कुबेर जिनको प्रणाम करते हैं, जिनके तीन नेत्र हैं तथा जो त्रिभुवन के स्वामी हैं, उन गिरिजापति को भजो॥8॥
ಅರ್ಥ- ಓ ಮಾನವರೇ, ವಿಷ್ಣು, ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಇಂದ್ರರಿಂದ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ, ಯಮ ಮತ್ತು ಕುಬೇರರು ನಮಸ್ಕರಿಸುವ, ಮೂರು ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತು ತ್ರಿಭುವನ ಅಧಿಪತಿಯಾದ ಗಿರಿಜಾಪತಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸು. ||8||

पशुपतेरिदमष्टकमद्भुतं विरचितं पृथिवीपतिसूरिणा ।
पठति संश‍ृणुते मनुजः सदा शिवपुरीं वसते लभते मुदम् ॥ ९॥
अर्थ- जो मनुष्य पृथ्वीपति सूरि के बनाए हुये इस अद्भुत पशुपति अष्टक का सदा पाठ और श्रवण करता है, वह शिवपुरी में निवास करता और आनंदित होता है॥9॥
ಅರ್ಥ- ಪೃಥ್ವಿಪತಿ ಸೂರಿಯು ರಚಿಸಿದ ಈ ಅದ್ಭುತವಾದ ಪಶುಪತಿ ಅಷ್ಟಕವನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಪಠಿಸುವ ಮತ್ತು ಕೇಳುವವನು ಕೈಲಾಸವನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾರೆ, ನೆಲೆಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷಪಡುತ್ತಾರೆ.॥9॥

॥ इति श्री पृथ्वीपति सूरी विरचित श्रीं पशुपत्यष्टकं सम्पूर्णम् ॥  श्री कृष्णार्पणमस्तु